Gia công trục vít

Gia công trục vít là gì?

Trục vít là một trong những chi tiết, linh kiện quan trọng trong các sản phẩm ngành cơ khí. Trục vít chính là thiết bị truyền động cơ học tuyến tính được chuyển đổi từ chuyển động quay sang chuyển động tuyến tính với ma sát ít. Trục vít được sử dụng với các Đai ốc bi hoạt động như một ốc vít chính xác

Gia công trục vít là việc loại bỏ các bề mặt trụ tròn xoay ngoài và bề mặt răng dư thừa trên trục vít. Các bề mặt tròn xoay thường dùng làm mặt lắp ghép nên thường được gia công với nhiều mức độ chính xác khác nhau và không phải bề mặt nào cũng cần phải gia công.

Trục vít có nhiều loại khác nhau, tùy theo cách phân loại. Cụ thể

Phân loại theo biến dạng ren

• Trục vít Acsimet: Có cạnh ren thẳng, trong mặt cắt dọc cà và chứa đường tâm trục vít. Giao tuyến giữa mặt ren và mặt cắt ngang (vuông góc với trục) chính là đường xoắn ốc Acsimet. Trục Acsimet có thể được gia công ren theo phương pháp tiện.
• Trục vít convolut: Có cạnh ren thẳng bên trong mặt cắt pháp tuyến, giao tuyến giữa mặt ren và mặt cắt ngang chính là đường thân khai kéo dài. Trục convolut được gia công bằng phương pháp phổ biến nhất là phay và mài.
• Trục vít thân khai: Có cạnh ren thẳng trong,  mặt cắt tiếp xúc với mặt trụ cơ sở và giao tuyến giữa mặt ren và mặt cắt ngang chính là đường thân khai. Trục vít thân khai được gia công theo phương pháp mài bằng đá định hình hoặc mài bằng đá dẹt.

Phân loại theo đường sinh của trục vít

• Trục vít trụ: Có đường sinh thẳng và là loại trục vít được sử dụng phổ biến
• Trục vít lõm (trục vít glôbôit): Có đường sinh bên trong là một cung tròn.

Phương pháp gia công trục vít nào phổ biến hiện nay?

Có rất nhiều phương pháp gia công trục vít, trong đó có 2 phương pháp được nhiều đơn vị gia công cơ khí lựa chọn đó là:

Phương pháp tiện trục vít

Tiện trục vít là một phương pháp gia công trục vít phù hợp cho việc sản xuất đơn chiếc với số lượng nhỏ. Phương pháp tiện cho phép người dùng gia công trên các bề mặt khác nhau, ví dụ như mặt tròn bên trong và bên ngoài, ren, bề mặt côn hay mặt định hình,…

Khi tiện, ren độ chính xác có thể lên tới cấp 7, Ra = 2,5; 1,25mm

Phôi quay với tốc độ phù hợp với từng loại trục vít.

Lượng chạy dao tiện ren dọc trục sẽ bằng đúng với bước S của ren cần cắt. Trên hộp chạy, dao của máy tiện vạn năng có S phù hợp với bước ren tiêu chuẩn. Người dùng có thể điều chỉnh máy để có S phù hợp với bước ren cần tiện.

Chiều sâu cắt khi tiện sẽ được chọn theo chiều cao của ren. Nếu ren nhỏ, chiều cao ren không lớn và chất lượng không cần cao nên có thể cắt 1 lần. Nếu ren lớn, chiều cao ren lớn, yêu cầu chất lượng ren cao thì bạn có thể cắt nhiều lần để hết chiều cao của ren. Chiều sâu cắt sẽ giảm dần để đảm bảo chất lượng biến dạng của ren.

Phương pháp phay trục vít (phay trục vít bằng dao phay dĩa)

Phay ren mang lại năng suất cao hơn so với phương pháp tiện ren và được gia công trên các thiết bị máy phay ren chuyên dụng. Phay ren trục vít có thể gia công bằng dao phay ren dạng đĩa hoặc dao phay ren răng lược.

Nếu dùng dao phay ren dạng đĩa thì cần phải quay nghiêng trục chi tiết, để gia công một góc bằng góc nâng của ren. Trên thực tế, góc nghiêng này sẽ được tính trên đường kính của vòng chia, khi giá trục xoay một góc cố định nên dạng ren sẽ có sai số. Bên cạnh đó, lưỡi cắt không nằm trong mặt phẳng đi qua tâm nên cần phải có lưỡi cắt phải có dạng đường cong. Phương pháp chế tạo này phức tạp hơn rất nhiều đường thẳng nên khi gia công, đơn vị cần phải chấp nhận sự sai số.

Nếu dùng dao răng lược để gia công thì sẽ có được đô chính xác và năng suất cao hơn, vì dao phay ren dạng răng lược có thể được xem như nhiều dao phay ren dạng đĩa ghép lại.